Kira artışları ülke genelinde milyonlarca vatandaşın gündeminde. Hem yeni bir kiralık ev bulmak hem de kiraladığınız evde zam konusunda ev sahibiyle anlaşmak çok zor. Bu sorunu gören halk, geçtiğimiz günlerde önemli bir yasal düzenleme yaptı. Buna göre, ev sahipleri 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek sözleşmelerde kiracılarını yüzde 25’e kadar yükseltebilecek. 1 yıllık tavan zam uygulaması kiracıları memnun ederken, düşen zam oranları ev sahiplerini rahatsız etti. Bu yüzden yeni bir formül arayışına girdi.
Gayrimenkul sektörü temsilcilerinin verdiği bilgilere göre bu günlerde öne çıkan 3 formül var. Bunlar:
1- Kira artış limiti mevcut kiracılar için geçerlidir, kiralanacak yeni evde herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle bugünlerde evlerini kiraya verecekler ve düzenlemeden önce belirlediği sayıyı artırdı. Bu yüzden yolun başında bir yürüyüş yaptı.
2- Bazı ev sahipleri, yükseltme limitine takılmamak için kontrat tarihi ile oynamayı tercih etti. Bugün kiralanan bir evde 1 yıl sonra kontrat yenilendiğinde maksimum yüzde 25 zam yapılacak. Ancak 1 Temmuz’dan sonra yapılan sözleşmeler fiyat limiti dışında olacaktır. Bu nedenle taraflar anlaşıp el sıkışsa dahi sözleşmeye ileri bir tarih yazılır.
3- Bazı ev sahipleri acil bir ihtiyaçları yoksa beklemeye aldılar. Bazı emlak ofisleri ‘1 ay bekleyelim’, bazıları ise kiralama kararını askıya aldı.
KİRALAR ARTTI
Emlak ilan platformu Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, emlak ilan sayısında önemli bir azalma olmadığını ancak uygulamada farklı yolların arandığını söyledi. İdikat, “Tüm ev sahipleri için geçerli olmasa da piyasada durumlar var; Kiracı ve mal sahibi bugün anlaşsa da kira sözleşmesinde 5 veya 15 Temmuz yazıyorlar. Böylece ev sahibi 1 yıl sonra kontrat yenileme süresi geldiğinde yüzde 25’ten fazla zam alma hakkı elde ediyor.” İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, kira kısıtlamasının yeni kiralanacak evlerin fiyatlarında artışa yol açtığını söyledi. Aşa, “Mülk sahibi bu günlerde evini kiraya vermiyor, temmuz kısıtlaması yaşamamak için bekliyor. 250 emlak ofisi bulunan MasterTürk Grubu Başkanı Gökhan Taş, kısıtlamanın ardından emlak piyasasında yaşananları şöyle anlattı: “Yönetmelik 11 Haziran’da yürürlüğe girdi. O tarihten bu yana yapılan sözleşmelerde ev sahibi gerçek tarihi yazmıyor çünkü zam limitine takılmak istemiyor. Evi 10-30 Haziran arası kiralamasına rağmen kontrat tarihinden sonra başlıyor. 1 Temmuz Bir diğer önemli konu da kira artışları.Mevcut kiracı korundu ama piyasadaki kira artışı yavaşlamıyor.Örneğin bir işyerimizde 6 bin liraya ev kiralanacaktı. Ev sahibi zam sınırını duyunca sinirlendi ve 8 bin liraya çıkardı.” Kiracılı ev satışına da değinen Taş, “Evinde eski kiracısı olan istediği zammı yapamıyor. Evlerin satış fiyatları da yükseldiği için evini satmayı tercih ediyor.
TAHLİYE DURUMLARINDA PATLAMA
Ev sahiplerinin kiracılarına açtığı davaların kira sınırlamaları nedeniyle patlaması bekleniyor. Ev sahiplerinin yasal haklarını kullanmaya başladığını belirten Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, “Ev sahipleri 5 yılı aşan kiracıları için kira tespit davası açıyor. Kiranın bölge ortalamasının altında olduğunu söyleyerek yeni bir rakamın belirlenmesini istiyor. Ayrıca tahliye davalarında da artış var. Yüzde 25’i kabul etmeyenler ise davanın uzun süreceğini göz önünde bulundurarak tahliye edilmek istiyor. Ev sahibi, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ihtiyaçlarını öne sürerek tahliye talebinde bulunur. Ayrıca 10 yıllık sözleşme uzatma süresi sona eren kiracı için sebep gösterilmeden tahliye talep edilir. Artış limiti 1 yıl geçerli olmasına rağmen, mülk sahipleri sürenin uzamasından veya yeni düzenlemelerin gelmesinden endişe ediyor. Bu nedenle yasal haklarını sonuna kadar kullanmak istiyorlar” dedi.
HUKUK İHLALİ YOK
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, sözleşme tarihi ile başlangıç tarihinin aynı olması gerekmediğine dikkat çekti. Kiraz, “Örneğin 15 Haziran’da bir sözleşme yapılıyor, ‘sözleşme başlangıç tarihi 2 Temmuz’ yazıyor. Burada hukuka aykırılık yoktur. Bugün bu yöntemle yapılan bir sözleşmede kiracı ‘yanıldım, baskı altında imzaladım’ diyemez.”
DÜZENLEME NE DİYOR?
Konut kira artışlarını sınırlayan yasa çıkarıldı. 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen sözleşmelerde kiracı yüzde 25’ten fazla zam yapamayacak. Bu yasadan önce kira artışı TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre yapılıyordu. En son Haziran ayında açıklanan ortalama yüzde 39,33 oldu.
‘KİRACI KABUL EDİLMEZ’
Konut kiralarında 1 Temmuz 2023’e kadar uygulanacak yüzde 25’lik kira artış limitine takılıp kalmak istemeyen çok sayıda ev sahibinin yeni sözleşmelerini 2 Temmuz’a ertelediği iddialarının ardından gözler hükümetin bunu kabul edip etmeyeceğine çevrildi. bu durumun önüne geçmek ve kiracıların mağduriyetinin önüne geçmek için yeni bir düzenleme yapın. Düzenlemenin eski kira sözleşmelerini kapsadığı ve bir yıllık süre için geçici olduğu vurgulanırken, şu anda yeni bir düzenleme yapılmayacağı belirtildi. Yeni kiracıların yasayı çiğnemek için ev sahiplerinin yeni kira sözleşmelerinin tarihini 2 Temmuz olarak göstermesi taleplerini hukuken kabul etmemeleri gerektiği kaydedildi.
